Meloen, een saprijke zomertraktatie

Als aardbeien zomerkoninkjes zijn dan is meloen de koningin. Ik kan me geen zomers feestje voorstellen zonder meloen. De meloen behoort tot de komkommerfamilie en groeit aan kruipende of klimmende planten met grote bladeren en gele bloemen.

De plant houdt van warmte, zon en goed doorlatende, voedzame grond. In Nederland zaai je meloen het best in maart of april binnenshuis, waarna uitplanten kan na IJsheiligen. Teelt in een kas vergroot de kans op succes door stabiele temperaturen. Meloenen hebben matig water nodig en rijpen in de zomer.

Qua voedingswaarde zijn ze bijzonder hydraterend: tot wel 90% water. Per 100 gram bevatten ze gemiddeld 30 tot 45 kcal, afhankelijk van het type. Ze zijn rijk aan vitamine C, A (bètacaroteen), kalium en antioxidanten, wat ze tot een gezond en dorstlessend tussendoortje maakt. Bekende soorten zijn Galia, Cantaloupe en Watermeloen, elk met hun eigen smaak en textuur. Meloenen worden vaak als fruit gegeten, maar zijn botanisch gezien een groente.

De teelt

Zaai de zaden vanaf eind mrt tot midden april in potten van ongeveer 7 cm. De temperatuur moet minstens 20°C zijn, warmer zorgt voor een betere kieming. Een goede plaats is in een propagator op de vensterbak of in de tuinkas. Wel is het belangrijk om de temperatuur zo constant mogelijk te houden, dit zorgt namelijk voor een goede kieming. Stop per pot 3 zaadjes ongeveer 1 cm diep in goede, drainerende zaai- en stekgrond en dek dit af met een laagje grond. Houd dit goed vochtig, maar niet te nat om rotting te voorkomen. Selecteer per pot de sterkste zaailing en knijp de overige 2 eruit. Hard de zaailingen af en plant ze eind mei uit op een onderlinge afstand van 60 cm in de bak of kas.

Meloenen dragen ALLEEN vruchten aan de zijscheuten van de eerste orde. De snoei verloopt als volgt;

• de hoofdscheut wordt getopt na het 4e-5e blad.
• de daaruit ontwikkelende zijscheuten van de 2e orde worden ongeveer na het 6e blad getopt, andere bronnen spreken om ze reeds hier ook na het 3e-4e blad te toppen. Dan ontstaan er zijscheuten van de eerste orde en dragen de vruchten en worden op 1 à 2 bladeren boven de vrucht getopt.

• Per plant niet meer dan 4 tot 6 vruchten aanhouden

Een goede snoei bevordert dus de snelle ontwikkeling van de vrouwelijke bloemen.

Als de meloenplanten flink zijn gegroeid. Wordt het tijd om aan bestuiving en bevruchting te denken. In een kas kunnen de bijen en/of hommels je wel eens in de steek laten. Maak er een gewoonte van dat je om de twee dagen de bloempjes gaat bestuiven. Dit gaat als volgt;

Neem een frisse mannelijke bloem. Je vindt deze in de bladoksels van de hoofdscheuten. Verwijder voorzichtig alle bloemblaadjes tot je het resultaat hieronder verkrijgt. Zoek een vrouwelijke bloem. Deze zijn eenvoudig te herkennen aan het vruchtbeginsel wat onder de bloem zit. Ga met het geprepareerde mannelijke bloempje voorzichtig over de stamper van de vrouwelijke bloem. Als er wat stuifmeel aan blijft kleven is het goed. Niet duwen op de stamper maar gewoon voorzichtig aanraken. Je moet met de mannelijke bloem van de ene plant de vrouwelijke bloemen bevruchten van een andere plant (kruisbestuiving). Met een mannelijk bloempje kun je makkelijk 2 of meer vrouwelijke bloemen bevruchten, maar meestal zijn er genoeg mannelijke bloemen voorhanden.

Verzorging

In het begin goed water geven en niet te diep schoffelen. Later is sproeien minder noodzakelijk, doordat de plant diep wortelt en zijn water uit de diepere bodemlagen haalt.

Om de vrucht productie te versnellen toppen we de zijscheuten in of weg al na 4 ontwikkelde vruchten per plant, waardoor alle energie van de plant naar deze vruchten gaat en ze sneller rijpen. Om rotting te voorkomen leggen we onder de vruchten een stukje glas of nog beter een stukje kunststof.

De meloenen zijn rijp als ze een sterk aroma afgeven en een barstje rond de vruchtsteel vertonen. Oogst ze nu en laat ze nog 2 tot 3 dagen op kamertemperatuur verder rijpen voor je ze consumeert. Meloenen uit het buitenland geven weinig geur af en vertonen geen barstje rond de steel. Deze worden immers in groen stadium geoogst. Het kan ook niet anders, want rijp geoogst worden zijn ze niet lang genoeg te bewaren om het transport te overleven. Dat op de smaak wordt ingeboet wordt voor lief genomen.